Trong mỗi chế độ xã hội nói chung, chế
độ dân chủ nói riêng, đều có những quy định về quyền công dân (QCD) và quyền con người
(QCN) khác nhau. Nói cách khác, tương ứng
với mỗi chế độ xã hội, các nhà nước đều có những quy định về QCD và QCN nhất định.
Điều này bắt nguồn từ tính phổ biến và tính đặc thù của QCN.
Tính phổ biến của QCN là những giá trị
chung được ghi nhận trong Hiến chương Liên hợp quốc (1945); Tuyên ngôn thế giới
về quyền con người (1948) và các Công ước quốc tế về QCN. Tính đặc thù của QCN
là những quy định của pháp luật quốc gia về QCD và QCN do cơ quan lập pháp quyết
định. Ngày 28-11-2013, tại Kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Hiến
pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 2013 (có hiệu lực ngày 1-1-2014). Đáng chú
ý là so với Hiến pháp năm 1992, Hiến pháp năm 2013 có nhiều điểm mới cả về nội
dung và kỹ thuật lập hiến; thể hiện rõ và đầy đủ hơn bản chất dân chủ, tiến bộ
của Nhà nước Việt Nam. Chẳng hạn, Hiến pháp năm 2013 đã dành cả chương hai quy
định về QCN, quyền và nghĩa vụ công dân. Trong chương này, tất cả QCN về dân sự,
chính trị, kinh tế-xã hội và văn hóa đều được quy định rõ ràng, đồng thời tương
thích với các công ước quốc tế về QCN.
Về vai trò của Đảng Cộng sản Việt
Nam, Điều 4 (Hiến pháp 2013) quy định: “1. Đảng Cộng sản Việt Nam-đội tiên
phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động
và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân,
nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội; 2. Đảng Cộng
sản Việt Nam gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát
của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình; 3.
Các tổ chức của Đảng và đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam hoạt động trong khuôn
khổ Hiến pháp và pháp luật”.
Như vậy, Đảng Cộng sản Việt Nam không
chỉ có quyền mà còn có trách nhiệm, chịu sự giám sát của nhân dân; hoạt động của
tổ chức và cá nhân đảng viên trong khuổn khổ Hiến pháp và pháp luật. Như vậy,
hoàn toàn không có chuyện chế độ ở Việt Nam là “trái với nguyên tắc
nhà nước pháp quyền”; không có chuyện “Điều 4 đặt Đảng ở vị thế siêu quyền lực”
như các thế lực thù địch, những phần tử cơ hội xuyên tạc.
Trong các công ước quốc tế về QCN,
quyền và trách nhiệm cũng được quy định rõ ràng. Trách nhiệm ở những công ước
này được hiểu là mọi người phải chịu những hạn chế bởi luật định. Chẳng hạn, Điều
18 Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị 1966 quy định: “Mọi người
đều có quyền tự do tư tưởng, tự do tín ngưỡng và tôn giáo… quyền này có thể “bị
giới hạn bởi pháp luật và khi sự giới hạn đó là cần thiết để bảo vệ an ninh, trật
tự công cộng, sức khỏe hoặc đạo đức xã hội, hoặc để bảo vệ các quyền và tự do
cơ bản của người khác”. Điều 19 quy định: “1. Mọi người đều có quyền giữ quan
điểm của mình mà không bị ai can thiệp; 2. Mọi người có quyền tự do ngôn
luận…; 3. Việc thực hiện những quyền này kèm theo những nghĩa vụ và trách nhiệm
đặc biệt. Do đó, việc này có thể phải chịu một số hạn chế nhất định, tuy nhiên,
những hạn chế này phải được quy định trong pháp luật và là cần thiết để: a) Tôn
trọng các quyền hoặc uy tín của người khác; b) Bảo vệ an ninh quốc gia hoặc trật
tự công cộng, sức khỏe hoặc đạo đức của xã hội”.
Cũng như các quy định của các Công ước
quốc tế về QCN, Hiến pháp, pháp luật Việt Nam quy định quyền gắn liền với nghĩa
vụ và trách nhiệm công dân. Điều 15 Hiến pháp 2013 quy định: “1. Quyền công dân
không tách rời nghĩa vụ công dân; 2. Mọi người có nghĩa vụ tôn trọng quyền của
người khác; 3. Công dân có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và
xã hội; 4. Việc thực hiện quyền con người, quyền công dân không được xâm phạm lợi
ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác”.
Thể chế hóa Hiến pháp 2013, các bộ luật
như: Luật Báo chí, Luật An ninh mạng, nghị định của Chính phủ về quản lý, cung
cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin mạng đều có những quy định cụ thể về
quyền và nghĩa vụ của người hưởng thụ quyền. Chẳng hạn, Điều 4 (Luật Báo
chí) đề cập đến chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí như sau: “Báo
chí có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây: a) Thông tin trung thực về tình hình đất nước
và thế giới phù hợp với lợi ích của đất nước và của nhân dân;... c) Phản ánh và
hướng dẫn dư luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của nhân
dân…”.
Điều 9 Luật Báo chí 2016 quy định các
hành vi bị nghiêm cấm: “1. Đăng, phát thông tin chống Nhà nước Cộng hòa
XHCN Việt Nam có nội dung: a) Xuyên tạc, phỉ báng, phủ nhận chính quyền
nhân dân... 2. a) Gây chia rẽ giữa các tầng lớp nhân dân, giữa nhân dân với
chính quyền nhân dân, với lực lượng vũ trang nhân dân, với tổ chức chính trị, tổ
chức chính trị-xã hội; b) Gây hằn thù, kỳ thị, chia rẽ, ly khai dân tộc, xâm phạm
quyền bình đẳng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam; c) Gây chia rẽ người theo
tôn giáo với người không theo tôn giáo, giữa người theo các tôn giáo khác nhau,
chia rẽ các tín đồ tôn giáo với chính quyền nhân dân, với tổ chức chính trị, tổ
chức chính trị-xã hội; xúc phạm niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo; 3. Đăng, phát
thông tin có nội dung kích động chiến tranh nhằm chống lại độc lập, chủ quyền
và toàn vẹn lãnh thổ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam; 4. Xuyên tạc lịch sử; phủ
nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm dân tộc, anh hùng dân tộc''…
Điều 4 Luật An ninh mạng 2016, quy định:
“Nguyên tắc bảo vệ an ninh mạng là: (1) Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; bảo đảm
lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; (2) Đặt
dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự quản lý thống nhất của Nhà nước;…
(3) Kết hợp chặt chẽ giữa nhiệm vụ bảo vệ an ninh mạng… bảo đảm quyền con người,
quyền công dân, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân hoạt động trên không
gian mạng''… Như Luật An ninh mạng xem bảo đảm QCD, QCN là một nguyên tắc.
Đồng thời, Luật An ninh mạng nghiêm cấm
những hành vi sau: “(1) Tổ chức, hoạt động, cấu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt,
lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam; (2)
Xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết
toàn dân tộc…; (3) Thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân,…; (4)
Hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, mua bán người; đăng tải thông tin dâm ô, đồi
trụy, tội ác; phá hoại thuần phong mỹ tục của dân tộc…; (5) Xúi giục, lôi kéo,
kích động người khác phạm tội... (6) Lợi dụng hoặc lạm dụng hoạt động bảo vệ an
ninh mạng để xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã
hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc để trục lợi” (Điều 8).
Như vậy có thể nói, Hiến pháp và pháp luật Việt Nam bảo đảm hài hòa giữa quyền
và nghĩa vụ công dân, không có chuyện pháp luật Việt Nam vi phạm QCD, QCN như
những kẻ thoái hóa về tư tưởng chính trị thường viết.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét