Không thể "bẻ lái" quan điểm "vừa hợp tác, vừa đấu tranh"

Trước khi nói về nhiệm vụ đối ngoại, Văn kiện Đại hội Đại hội XII chỉ rõ: “Trên cơ sở vừa hợp tác, vừa đấu tranh, hoạt động đối ngoại nhằm phục vụ mục tiêu giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ tối đa nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao đời sống nhân dân…”.

 Ở tầm văn kiện Đại hội toàn quốc của Đảng, lần đầu tiên phương châm này được nêu ra. Qua đó, Đảng ta khẳng định, trong quá trình triển khai các nhiệm vụ đối ngoại, phải thấy rõ tính chất hai mặt trong quan hệ với mọi đối tác, trong xử lý mọi sự việc nảy sinh để không bỏ lỡ bất kỳ một cơ hội hợp tác nào nhưng cũng không lơ là mất cảnh giác. Tuy nhiên, một số ý kiến đã cố ý “bẻ lái” nội dung này nhằm làm sai lệch đường lối, quan điểm trên, cho rằng việc Việt Nam “vừa hợp tác, vừa đấu tranh” là không rõ ràng trong đường lối, mập mờ trong đối ngoại, giữa bạn và thù, giữa đối tác, đối tượng. Từ đó, những ý kiến này biện luận theo lối suy diễn tiêu cực, lấy cớ đả phá Việt Nam. Trong khi đó, nhận thức của một bộ phận quần chúng, cán bộ, đảng viên cũng chưa đầy đủ về vấn đề hợp tác, đấu tranh trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc giai đoạn hiện nay. 

Thực tế, kể từ thời kỳ chúng ta bước vào công cuộc đổi mới, vấn đề bạn – thù, đối tác – đối tượng, hợp tác – đấu tranh đã được hiểu một cách linh hoạt, phù hợp với quy luật vận động thực tiễn.

Tại Hội nghị lần thứ 8, BCH Trung ương Đảng khóa IX, Đảng ta đã đề ra “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, nêu rõ phương châm chỉ đạo trong việc xác định đối tác - đối tượng là: Phải trên tinh thần thêm bạn, bớt thù, phân hóa, cô lập các thế lực thù địch chống đối ta; tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân tiến bộ trên thế giới. Không có kẻ thù vĩnh viễn, chỉ có lợi ích quốc gia, dân tộc là vĩnh viễn. Không có đối tác vĩnh viễn, song phải xác định được những đối tác chiến lược, lâu dài, nhất quán trên cơ sở chủ trương thêm bạn, bớt thù; khai thác triệt để mặt đối tác nhằm bảo đảm lợi ích lâu dài và chắc chắn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc…  

Trên cơ sở đó, Đảng ta đã đề ra nguyên tắc trong việc xác định đối tác, đối tượng phù hợp với bối cảnh của đất nước, đó là: “Những ai chủ trương tôn trọng độc lập, chủ quyền, thiết lập và mở rộng quan hệ hữu nghị và hợp tác bình đẳng, cùng có lợi với Việt Nam đều là đối tác của chúng ta. Bất kể thế lực nào có âm mưu và hành động chống phá mục tiêu của nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đều là đối tượng đấu tranh.

Mặt khác, trong tình hình diễn biến mau lẹ và phức tạp hiện nay, cần có cách nhìn nhận biện chứng: trong mỗi đối tượng vẫn có thể có mặt cần tranh thủ, hợp tác; trong một số đối tác, có thể có mặt khác biệt, mâu thuẫn với lợi ích của ta. Trên cơ sở đó, cần khắc phục cả hai khuynh hướng mơ hồ, mất cảnh giác hoặc cứng nhắc trong nhận thức, chủ trương và trong xử lý các tình huống cụ thể”.

Đến tháng 10/2013, Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, bổ sung thêm các điểm mới so với Chiến lược bảo vệ Tổ quốc năm 2003. Với hệ thống 7 quan điểm đề ra trong Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, nghị quyết lần này tiếp tục nhấn mạnh và làm rõ hơn quan điểm về vấn đề đối tượng - đối tác. Nghị quyết chỉ rõ: Vận dụng đúng đắn quan điểm về đối tác, đối tượng: Những ai tôn trọng độc lập, chủ quyền, thiết lập và mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác bình đẳng, cùng có lợi với Việt Nam đều là đối tác. Bất kỳ thế lực nào có âm mưu và hành động chống phá mục tiêu của nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đều là đối tượng của chúng ta.

Mặt khác, trong tình hình diễn biến nhanh chóng và phức tạp hiện nay, cần có cách nhìn biện chứng: trong mỗi đối tượng vẫn có thể có mặt cần tranh thủ, hợp tác; trong mỗi đối tác có thể có mặt mâu thuẫn với lợi ích của ta cần phải đấu tranh.

Quan điểm trên thể hiện được tính mềm dẻo, biện chứng toàn diện trong cách nhìn nhận về đối tượng và đối tác, về hợp tác và đấu tranh, đảm bảo tính kế thừa, phát triển những nội dung mới so với quan điểm được thể hiện trong các kỳ Đại hội. Thực tế đã khẳng định về tính đúng đắn của quan điểm này, trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và tính cạnh tranh song hành cùng tính lệ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia đang ngày càng gia tăng. 

Thực hiện đường lối đối ngoại đúng đắn của Đảng, trong thời gian qua, hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế của nước ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Môi trường hòa bình thuận lợi cho phát triển, độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ tiếp tục được giữ vững. Quan hệ đối ngoại được mở rộng và ngày càng đi vào chiều sâu. Quan hệ với các nước láng giềng và các nước trong ASEAN được củng cố. Đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với nhiều đối tác quan trọng. Hội nhập quốc tế được đẩy mạnh, góp phần quan trọng vào việc tăng cường nguồn lực cho phát triển, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chủ động, tích cực tham gia các công việc chung của cộng đồng quốc tế, các diễn đàn, tổ chức khu vực và quốc tế, nâng cao vị thế của đất nước. Đối ngoại của Đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân được triển khai đồng bộ, hiệu quả, có bước phát triển mới. 

Nhận thức đúng về xu thế của thời đại và cục diện thế giới, khu vực, Đảng, Nhà nước đã có định hướng chỉ đạo và các chính sách đúng đắn, kịp thời trên cơ sở lợi ích quốc gia - dân tộc. Nhiều chủ trương, giải pháp xử lý các vấn đề phức tạp, trong đó có vấn đề Biển Đông, đã tạo được sự đồng thuận cao trong toàn Đảng, toàn dân và được dư luận quốc tế ủng hộ. 

Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn thừa nhận công tác đối ngoại thời gian qua cũng còn một số hạn chế, nhất là trong nhận thức và giải quyết mối quan hệ giữa "đối tác, đối tượng" có lúc chưa theo kịp những chuyển biến mau lẹ, phức tạp của tình hình; công tác nghiên cứu chiến lược, dự báo tình hình chưa được như mong muốn. 

Với nguyên tắc là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Sách lược của chúng ta là cơ động, linh hoạt điều chỉnh tuỳ theo vấn đề, tuỳ từng thời điểm và tuỳ theo đối tượng hay đối tác, tuân thủ những tư tưởng lớn của Bác Hồ: " Dĩ bất biến ứng vạn biến", "thêm bạn bớt thù", "làm bạn với tất cả các nước dân chủ và không gây thù oán với ai". Trong bối cảnh mới, chúng ta cần nâng cao nhận thức về chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng, đặc biệt phải có tư duy biện chứng về "đối tác, đối tượng". Đây là một nhiệm vụ hết sức phức tạp và nặng nề bởi: Tuy hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, song tình hình chính trị - an ninh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, diễn biến khó lường. Hằng ngày, chúng ta chứng kiến các cuộc xung đột vũ trang, các hoạt động can thiệp, lật đổ, khủng bố, chiến tranh cục bộ, chiến tranh mạng, những hành vi xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh chấp lãnh thổ, tài nguyên diễn ra ở nhiều nơi. 

Ngay ở Châu Á - Thái Bình Dương và Đông Nam Á cũng đang diễn ra những thay đổi rất phức tạp, liên quan tới tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển đảo và cạnh tranh chiến lược giữa một số nước lớn, tạo nên tình trạng bất ổn. Tình hình đó đòi hỏi chúng ta phải hết sức nhạy bén trong việc dự báo tình hình để không bất ngờ, bị động. Muốn thế, cần chú trọng công tác nghiên cứu dự báo chiến lược, làm rõ nguồn gốc sâu xa của những diễn biến hiện nay đang diễn ra trên thế giới, nhất là mối quan hệ vừa hợp tác vừa cạnh tranh giữa các nước lớn tại các khu vực trọng yếu, kể cả Châu Á - Thái Bình Dương và Đông Á, có thể ảnh hưởng đến lợi ích của nước ta, kịp thời đề xuất phương án ứng xử cho trước mắt và lâu dài. 

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cần nắm vững các quan điểm chỉ đạo về mối quan hệ giữa hợp tác và đấu tranh. Vừa kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc, vừa phải hết sức giữ vững môi trường hoà bình và hợp tác để phát triển. Nhằm mục tiêu đó, cần giữ vững nguyên tắc giải quyết tranh chấp thông qua các biện pháp hoà bình, trong đó có thương lượng song phương trên những vấn đề liên quan tới hai nước và đa phương trên những vấn đề liên quan đến nhiều nước, nhiều bên; kiên trì phấn đấu nhằm đạt được một giải pháp cơ bản, lâu dài trên cơ sở luật pháp quốc tế. 

Trong thế giới liên kết, toàn cầu hoá hiện nay, đối ngoại quốc phòng - an ninh cũng có vị trí rất quan trọng. Đối ngoại cần phối hợp chặt chẽ với quốc phòng, an ninh, chủ động triển khai hoạt động trong lĩnh vực trọng yếu này. Giữ vững môi trường thuận lợi để phát triển và bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ là mối quan hệ gắn bó hữu cơ, tác động trực tiếp lẫn nhau nên phải được thường xuyên xác định là ưu tiên cao, là điều kiện quan trọng hàng đầu cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đây cũng chính là tư tưởng của ông cha ta: "giữ nước từ xa", "giữ nước từ khi nước chưa nguy". 

Như vậy, việc xác định rõ "đối tác, đối tượng" của Đảng ta trong quan hệ quốc tế là hoàn toàn đúng đắn, khoa học, khách quan. Việc một số đối tượng tìm cách “bẻ lái” sang cách hiểu khác chỉ là sự ngụy biện để chống phá Việt Nam. Do đó, mỗi chúng ta cần tích cực học tập nắm chắc nội dung quan điểm của Đảng ta về xác định đối tác, đối tượng của cách mạng, xác định đúng đối tượng tác chiến trong tình hình mới; tích cực tuyên truyền cho nhân dân hiểu đúng quan điểm của Đảng ta về đối tác, đối tượng; đồng thời kiên quyết đấu tranh phê phán những quan điểm, nhận thức sai trái về đối tác, đối tượng của cách mạng cũng như về đối tượng tác chiến của quân đội ta. 

Tin tưởng rằng, với truyền thống vẻ vang của dân tộc Việt Nam, cùng với đường lối, chính sách đối ngoại đúng đắn dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta xác định đúng đối tác, đối tượng nhất định chúng ta sẽ vượt qua mọi khó khăn, thử thách thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ trong giai đoạn mới, góp phần tăng cường, củng cố hơn nữa vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, phục vụ thiết thực và có hiệu quả sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.