Hôn nhân gia đình truyền
thống của các tộc người ở nước ta mang đặc điểm riêng của tộc người, nhóm tộc
người:
Nhóm tộc người thiểu
số ở Trường Sơn - Tây Nguyên và Nam Trung Bộ như Gia-rai, Ê-đê, Chăm, Ba-na, Cơ-ho… còn bảo lưu chế độ hôn
nhân gia đình mẫu hệ. Vai trò phụ nữ nổi bật trong đời sống sinh hoạt và sản
xuất, hôn nhân và gia đình. Chế độ ngoại hôn được duy trì chặt chẽ tính theo
huyết thống người mẹ. Hôn nhân cư trú bên nhà vợ. Chế độ quần hôn còn dấu ấn
nhất định, ví dụ tục nối nòi ở người Ê-đê (chị chết, em gái thay); tục hôn nhân
anh em chồng, chị em vợ, ngoại hôn lưỡng hợp giữa hai dòng họ.
Nhóm tộc người thuộc ngôn ngữ Môn - Khơme vùng núi Bắc
Trung Bộ và Tây Bắc như Khơ-mú, Kháng, Bru-Vân Kiều, Tà-ôi, Cơ-tu… bước đầu
chuyển sang chế độ phụ hệ, nhưng vẫn còn dấu vết mẫu hệ. Đại gia đình cơ bản đã
tan rã, hình thái gia đình chủ yếu là tiểu gia đình phụ quyền. Nhưng ở các vùng
sâu, vùng xa trước đây, đại gia đình phụ quyền khá phổ biến. Người Tà-ôi, Cơ-tu
còn bảo lưu nhà dài phụ hệ, nhưng hôn nhân cư trú bên chồng, huyết thống tính
theo dòng cha. Tính chất hôn nhân mua bán đã phổ biến. Dấu vết quần hôn còn
thấy ở tục hôn nhân con cô con cậu và ở rể khá nặng nề.
Nhóm tộc người có dân số đông như Mường, Tày, Nùng, Thái, Việt, Hoa, Khơ-me... hôn nhân gia
đình mang tính phụ quyền tiêu biểu. Hình thức chủ đạo là tiểu gia đình phụ
quyền có 2-3 thế hệ cùng chung sống. Hôn nhân cư trú bên chồng, mang tính mua
bán nặng nề. Nam giới được đề cao, thân phận phụ nữ thấp kém do ảnh hưởng tư
tưởng phong kiến gia trưởng. Dấu vết hôn nhân nguyên thủy còn tồn tại, như tục
cướp vợ của người Hmông; tục lại mặt.
Nhìn chung, hôn nhân và gia
đình truyền thống của các dân tộc Việt Nam
có những tiến bộ như: chế độ một vợ, một chồng; hôn nhân ngoại tộc; hôn
nhân dựa trên tình yêu; tăng cường gắn kết gia đình, dòng họ. Tuy nhiên, tình
trạng tảo hôn, cưỡng ép hôn nhân, thách cưới cao và hôn lễ tốn kém; truyền
thống gia đình đông con, tập quán sinh đẻ nhiều, trọng nam khinh nữ, mê tín dị
đoan trong hôn nhân như so tuổi, cúng lễ, lấy lá số... vẫn còn thấy không ít.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét