DÂN CHỦ VÀ PHÁT TRIỂN KHÔNG ĐỒNG NGHĨA VỚI ĐA NGUYÊN, ĐA ĐẢNG

Cả phương diện lý luận và thực tiễn đã chứng minh rằng dân chủ không phụ thuộc vào chế độ một đảng hay đa đảng mà phụ thuộc vào bản chất của đảng cầm quyền: đảng cầm quyền đó có mang bản chất cách mạng, tiên phong hay không, có bảo vệ quyền và lợi ích cho đa số nhân dân lao động hay chỉ cho một bộ phận thiểu số người trong xã hội.

Trải qua hơn 90 năm ra đời và lãnh đạo, Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định được vị trí, vai trò không thể thay thế đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Với mô hình nhất nguyên chính trị, Đảng đã lãnh đạo toàn dân tộc đạt được nhiều thành tựu to lớn: kinh tế không ngừng phát triển; đời sống chính trị - xã hội ổn định; chế độ dân chủ được đề cao, được bảo đảm và ngày càng càng được thực hành rộng rãi hơn, thực chất hơn; quyền và lợi ích hợp pháp của đông đảo nhân dân được tôn trọng và bảo vệ; nhân dân Việt Nam đã trở thành người chủ thực sự của đất nước.

Đáng chú ý, sau 35 năm đổi mới, thể chế, thiết chế và thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa có những bước tiến quan trọng; ý thức dân chủ của công dân và của xã hội, trình độ và năng lực làm chủ của nhân dân từng bước được nâng lên. Theo báo cáo Chỉ số dân chủ toàn cầu của The Economist và tổ chức Intelligence Unit, trong hơn 20 năm, chỉ số dân chủ ở Việt Nam có những chuyển biến tích cực, tăng từ 2.75 lên 3.53; thu nhập bình quân đầu người ngày càng tăng, phúc lợi xã hội tiếp tục được cải thiện tích cực, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn khoảng 6% vào năm 2018; chỉ số phát triển con người (HDI) tăng lên tục từ mức 0.475 vào năm 1990 lên mức 0.693 vào năm 2018 (tăng 45.9%). Đặc biệt, trong thời gian bùng phát đại dịch Covid-19, Việt Nam đã thực hiện ngay các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn với gói an sinh xã hội 62.000 tỷ đồng và các chính sách hỗ trợ khác cho các doanh nghiệp, đơn vị sản xuất, kinh doanh chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

Ngược lại, trong hệ thống chính trị đa đảng, tại một giai đoạn chính trị nhất định cũng chỉ có một đảng thực chất cầm quyền. Ngay cả trường hợp liên minh đảng cầm quyền để thành lập chính phủ, đảng nào chiếm số ghế nhiều hơn trong nghị viện sẽ có quyền quyết định trong các chính sách phát triển (chẳng hạn như ở Đức).

Ở một số quốc gia khác (điển hình là Mỹ), mặc dù có nhiều đảng nhưng chỉ có hai đảng luân phiên cầm quyền là Đảng Cộng hoà và Đảng Dân chủ. Những đảng này đại diện cho giai cấp tư sản thì tất yếu phải hướng đến phục vụ cho lợi ích của giai cấp tư sản chứ không thể là một “chính quyền của tất cả mọi người” như các nhà lý luận của họ đã và đang rêu rao.

Thêm vào đó, cái gọi là “nền dân chủ Mỹ” thực chất là nền dân chủ của nhà giàu. Tờ Thời báo tài chính (Anh) ngày 25/11/2000 đã viết: “Cuộc bầu cử năm 2000 đã cho thấy rõ nền dân chủ Mỹ có thể bán cho những người trả giá cao nhất”. Có thể gọi đấy là nền dân chủ đấu giá. Cùng ngày, tờ Thế giới (Tây Ban Nha) cũng đã ví thói mê tiền như là “căn bệnh ung thư của nền dân chủ Mỹ”. Sự dối trá của nền dân chủ tư sản đã bị chính cử tri của họ lột trần bằng hành động tẩy chay các cuộc bầu cử ngày càng gia tăng. Cuộc bầu cử tổng thống ở Mỹ các năm 1996 và 2000 chỉ có khoảng 50% cử tri tham gia.

Vì vậy, dân chủ và không dân chủ không phụ thuộc vào chế độ đa đảng, đa nguyên, mà nó phụ thuộc vào bản chất của chính đảng cầm quyền. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng (nay là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước) đã trả lời phỏng vấn báo chí Ấn Độ năm 2010 rằng: “Không phải có nhiều đảng thì dân chủ hơn, ít đảng thì ít dân chủ hơn, mỗi nước có hoàn cảnh, điều kiện lịch sử cụ thể khác nhau, điều quan trọng là xã hội có phát triển không, nhân dân có được hưởng cuộc sống ấm no, hạnh phúc không và đất nước có ổn định để ngày càng phát triển đi lên hay không? Đó là tiêu chí quan trọng nhất”.