TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ THI ĐUA ÁI QUỐC

Một là, thi đua là yêu nước

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra một quan điểm mới về thi đua: “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất”. Đây là một quan điểm thể hiện sự sáng tạo độc đáo trong tư tưởng về thi đua, thể hiện cách nhìn sâu rộng và là một sự phát triển mới về thi đua. Quan niệm “Thi đua là yêu nước”, Bác đã nâng thi đua lên tầm tư tưởng mới. Trước đây, nói về thi đua, người ta thường cho thi đua là một hoạt động nâng cao hiệu quả trong lao động sản xuất, công tác hoặc là một hoạt động trong công việc nào đó nhằm khích lệ, thúc đẩy sự nỗ lực, nhiệt tình và sự sáng tạo trong lao động. Theo Người, thi đua không chỉ là hoạt động sáng tạo, tích cực trong lao động, trong công việc hàng ngày, mà nó trở thành hoạt động tư tưởng và tinh thần, của lòng yêu nước, là biểu hiện của tinh thần đấu tranh cách mạng, hy sinh phấn đấu vì độc lập dân tộc, vì hạnh phúc nhân dân và tinh thần quốc tế cao cả. Nhiệm vụ của thi đua yêu nước phải gắn liền tư tưởng, tinh thần với hành động cụ thể.

Hai là, thi đua phải có sự lãnh đạo đúng đắn

Thi đua phải có sự lãnh đạo đúng, là một tất yếu, là đòi hỏi, yêu cầu của phong trào. Để phong trào thi đua phát triển mạnh mẽ, liên tục đồng thời đạt được hiệu quả cao, cần có sự lãnh đạo chỉ đạo tập trung thống nhất và có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và các đoàn thể nhân dân, bảo đảm các mặt hoạt động thi đua ăn khớp với nhau, nhằm vào mục đích chung, vào mục tiêu đã định theo đúng chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Sự lãnh đạo thi đua đúng là kết quả của một quá trình nhận thức và hành động đúng đắn. Đó còn là khoa học, nghiệp vụ, là nghệ thuật lãnh đạo tổ chức vận động quần chúng hăng hái phấn đấu phát huy trí tuệ, tinh thần nỗ lực, sáng tạo, vượt qua thách thức và các hiện tượng tiêu cực, khai thác mọi tiềm năng, lợi thế nhằm giành kết quả tốt nhất theo đúng định hướng của cách mạng, của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong các giai đoạn cách mạng.

Ba là, thi đua phải có mục đích, mục tiêu và phải có kế hoạch cụ thể

Thi đua phải có mục đích rõ ràng, khoa học, toàn diện và cụ thể. Có mục đích cho cả nước, cho từng vùng miền, từng ngành, từng giới, từng lứa tuổi; đồng thời phải có mục đích thi đua lâu dài và trước mắt. Mục đích trước mắt tạo điều kiện tiến tới thực hiện mục đích lâu dài. Trong từng thời gian có mục tiêu đột xuất giải quyết khâu quan trọng, then chốt, thúc đẩy các khâu khác phát triển. Mục đích thi đua phải gắn liền với các nhiệm vụ kinh tế, văn hóa, xã hội, quân sự, kháng chiến cứu nước, xây dựng đất nước, phù hợp với khả năng thực tế trong từng thời kỳ để nâng cao từng bước một cách tích cực.

Bốn là, thi đua phải trở thành phong trào rộng lớn của quần chúng nhân dân

Tư tưởng "lấy dân là gốc" được thể hiện rõ trong thực hiện phong trào thi đua của Người. Theo Người, thi đua là công việc của mọi người, mọi ngành, mọi cấp không phân biệt già, trẻ, gái, trai, không phân biệt tầng lớp giàu, nghèo, không phân biệt ngành, nghề... Quan điểm đó được thể hiện trong rất nhiều bài viết, bài nói chuyện của Người. Ngay trong Lời kêu gọi thi đua ái quốc ngày 11-6-1948, Người đã động viên tất cả mọi người, từ các cụ phụ lão, các cháu nhi đồng; từ các bà và chị em phụ nữ đến các cháu thanh niên; từ bộ đội, dân quân đến nhân viên Chính phủ; từ giáo viên đến học sinh; từ sĩ, nông, công, thương, binh đến kiều bào ở nước ngoài và đồng bào trong vùng bị tạm chiếm;… hãy ra sức thi đua tham gia kháng chiến và kiến quốc.

Năm là, phong trào thi đua phải được thực hiện thường xuyên, liên tục

Thi đua không phải chỉ một giai đoạn, một thời kỳ, mà phải thường xuyên, liên tục, kết thúc đợt này chuyển ngay sang đợt khác cao hơn, chất lượng hơn nhằm thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ của cách mạng. Với quan điểm trên, Bác đã kêu gọi động viên, thu hút mọi tầng lớp nhân dân tham gia phong trào thi đua yêu nước, tạo nên sức mạnh đoàn kết của dân tộc trong lao động sản xuất và trong công tác chiến đấu.

Sáu là, thi đua xây dựng con người mới, thi đua phát huy sáng kiến, nhân rộng điển hình, sáng kiến, kinh nghiệm tiên tiến

Theo Bác, muốn thi đua phát triển rộng rãi phải dựa vào lực lượng và tinh thần của nhân dân, phải giáo dục bồi dưỡng, lấy thi đua làm trường học xây dựng con người mới. Chính những con người được tôi luyện, trưởng thành trong các phong trào thi đua yêu nước là hạt nhân thúc đẩy phong trào thi đua phát triển. Để phong trào thi đua đạt được hiệu quả cao cần đẩy mạnh việc phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành, làm cho sản xuất đạt hiệu quả, kinh tế - xã hội phát triển toàn diện và vững chắc. Bác rất coi trọng sáng kiến kinh nghiệm.

Bảy là, phải chú trọng khen thưởng kịp thời

Bác nói: “Thưởng phạt phải nghiêm minh, có công thì thưởng, có lỗi thì phạt; có công mới có huân, phải có công huân mới được thưởng huân chương, thưởng cái nào đích đáng cái ấy,... khen thưởng phải có tác dụng động viên, giáo dục, nêu gương”. Phải khen thưởng đúng người, đúng việc, kịp thời để khuyến khích mọi người hăng hái tham gia phong trào thi đua, phấn đấu làm tròn nhiệm vụ được giao.

Tư tưởng thi đua yêu nước và những kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, tổ chức vận động phong trào thi đua của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được vận dụng trong suốt 2 cuộc kháng chiến cũng như trong hơn 30 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đưa cả nước lên chủ nghĩa xã hội. 

Trong giai đoạn đổi mới đất nước, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa với mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” hiện nay, những tư tưởng về thi đua yêu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị, là ánh sáng soi đường cho sự nghiệp đổi mới ở nước ta về nhận thức, về công tác lãnh đạo, tổ chức, vận động phong trào thi đua yêu nước./.