Bồi dưỡng bản lĩnh chính trị cho thanh niên, sinh viên hiện nay: thực trạng và giải pháp

Thanh niên, sinh viên là thế hệ trẻ - lực lượng “trụ cột” của nước nhà đảm nhiệm trọng trách lớn lao là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ mà Đảng, nhà nước và nhân dân giao phó. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, yêu cầu và nhiệm vụ đặt ra trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày càng nặng nề, đòi hỏi lực lượng thanh niên, sinh viên càng phải nâng cao vai trò, trách nhiệm của mình trong học tập, rèn luyện phát huy tinh thần đoàn kết, bản lĩnh thế hệ xung kích thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Thanh niên, sinh viên - họ là những trí thức trẻ, người lao động lành nghề, có sự năng động, sáng tạo, tích cực, đây là nguồn lực quan trọng phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc. Với vai trò và nhiệm vụ quan trọng đó, hơn ai hết bản thân mỗi thanh niên, sinh viên cần phải tích cực, chủ động, cần phải được quan tâm đúng mực trong xây dựng và rèn luyện bản lĩnh chính trị để trở thành những con người sống có mục tiêu, lý tưởng, hoài bão lớn, có niềm tin vào sự thành công của chủ nghĩa xã hội, có tinh thần, ý thức dân tộc cao. Đây là yêu cầu có tính cấp thiết hiện nay trước những biến động, thay đổi phức tạp, khó lường của tình hình chính trị khu vực và thế giới, trước những âm mưu, thủ đoạn “Diễn biến hoà bình”, sự chống phá điên cuồng của các thế lực thù địch đối với nước ta nói chung và đối với thế hệ trẻ nói riêng.

Thanh niên, sinh viên là lực lượng chiếm số đông trong dân cư, do đó mọi hoạt động, mọi hành động của họ đều có tác động, ảnh hưởng lớn tới xã hội, có sức “lan toả” mạnh mẽ. Ở nhiều địa phương, thanh niên, sinh viên được tin tưởng giao các nhiệm vụ quan trọng, có tính xã hội cao như: tuyên truyền, phổ biến pháp luật, tuyên truyền xây dựng văn hoá, lối sống tiến bộ, kết nối tình đoàn kết lực lượng và các tầng lớp trong xã hội… Thanh niên, sinh viên còn là những nhân tố tích cực - hạt nhân quan trọng đi đầu trong phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và các phong trào xung kích tình nguyện vì cộng đồng.

Tuy nhiên, trên thực tế thời gian qua có một bộ phận thanh niên, sinh viên do thiếu hiểu biết, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, nói cách khác là do bản lĩnh chính trị yếu kém đã dẫn đến có những hành vi không đúng nguyên tắc, chuẩn mực chính trị. Qua thái độ phản ứng và cách giải quyết các vấn đề chính trị-xã hội có phần cảm tính, theo số đông của một số thanh niên, sinh viên dẫn đến sự lệch lạc, thiếu nhãn quan chính trị khoa học. Điều đáng phê phán là chính mỗi hành vi đó của số ít thanh niên, sinh viên gây ra nhưng lại tác động rất xấu đến tâm lý của cộng đồng. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới thanh niên, sinh viên ngày nay dễ có những phản ứng sai trái, lệch chuẩn về quan điểm chính trị. Trong đó phải kể đến sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, nó đã tạo ra cho thanh niên, sinh viên những không gian “thoải mái” để bàn luận, chia sẻ và thể hiện quan điểm, thái độ của mình về mọi lĩnh vực không chỉ về đời sống cá nhân mà cả những vấn đề của cộng đồng xã hội. Điều đáng buồn, đáng xấu hổ là có không ít thanh niên, sinh viên được học hành tử tế, có trình độ nhưng lại không ngần ngại nói ra những quan điểm về các vấn đề nhạy cảm của cộng đồng, của đời sống chính trị mà không có sự tư duy, cân nhắc, tìm hiểu kỹ lưỡng. Không phủ nhận rằng, đa số thanh niên, sinh viên hiện nay khi tiếp xúc với họ về nhận thức chính trị họ thực sự là những người có kiến thức, sáng tạo, yêu nước và có ý thức dân tộc sâu sắc. Vấn đề ở chỗ, do thiếu tính định hướng rõ ràng, chưa được quan tâm, uốn nắn thường xuyên nên một bộ phận thanh niên, sinh viên có những biểu hiện và hành vi chưa chuẩn mực. Đây chính là sự biểu hiện thiếu hụt về bản lĩnh chính trị, nếu không được bồi dưỡng, rèn luyện kịp thời và thường xuyên thanh niên, sinh viên sẽ dễ có nhận thức lệch lạc, dễ bị dao động, lôi kéo, thậm chí sẵn sàng bỏ qua ý thức dân tộc cũng như vai trò của bản thân đối với cộng đồng, đất nước.

Mặt khác, nhiều thanh niên, sinh viên hiện nay bị ảnh hưởng của lối sống hiện đại, nhiều người quá coi trọng việc học tập kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, dẫn tới việc phớt lờ, thờ ơ với việc học tập lý luận chính trị. Đáng buồn là có nhiều thanh niên, sinh viên rất mơ hồ về lịch sử và truyền thống dân tộc, thế nên mới có chuyện “sành sử tầu hơn sử ta”, nghiện phim Hàn Quốc hơn là theo dõi các sự kiện về đất nước, con người Việt Nam… Đây chính là biểu hiện của việc thanh niên, sinh viên không chú trọng tới rèn luyện bản lĩnh chính trị cho mình, trong khi đây được coi là nhân tố quan trọng – “bản lĩnh thứ nhất” của thanh niên, sinh viên, cơ sở hình thành những phẩm chất, đức tính tốt đẹp khác của họ trong thời kỳ mới. Rõ ràng thanh niên, sinh viên là những người có nhiều lợi thế hơn các lực lượng khác trong việc học tập lý luận chính trị, song trên thực tế họ chưa phát huy được hết những lợi thế và vai trò của mình. Đặc biệt điều đáng lo ngại là hiện nay hầu như thanh niên, sinh viên đang có biểu hiện quay lưng với các môn học giáo dục chính trị, trong khi đó các môn học này lại có vai trò nền tảng trong rèn luyện bản lĩnh chính trị cần thiết cho thế hệ trẻ. Thêm vào đó, hầu hết thanh niên, sinh viên hiện nay vẫn còn biểu hiện thờ ơ, chưa thật sự nhiệt tình, chưa được cuốn hút vào các hoạt động xã hội, sinh hoạt tư tưởng thường xuyên nên dễ có những cách nhìn phiến diện, lệch lạc về những vấn đề chính trị, xã hội.

Trước thực trạng đó đặt ra yêu cầu đối với tổ chức đoàn, hội và các nhà trường cần phải tăng cường hơn nữa công tác bồi dưỡng chính trị, xây dựng bản lĩnh chính trị cho thanh niên, sinh viên để họ có được sự hiểu biết cần thiết, hình thành bản lĩnh chính trị vững vàng “đủ sức” vượt qua mọi cám dỗ, thử thách trong thời buổi phức tạp của đời sống chính trị hiện nay, cụ thể cần làm tốt một số nội dung cơ bản sau:

Một là, tiếp tục nâng cao hơn nữa vai trò, hiệu quả của công tác giáo dục chính trị, giáo dục ý thức công dân cho thanh niên, sinh viên.

Đây là hoạt động có vai trò nền tảng trong việc trang bị kiến thức hiểu biết đúng đắn về đời sống chính trị, xã hội cho thanh niên, sinh viên, xây dựng cho thanh niên, sinh viên có nhận thức luận và thế giới quan khoa học, biết ứng xử chuẩn mực với các sự kiện, thông tin trong cộng đồng. Chỉ khi nào bản thân mỗi thanh niên, sinh viên nhận thức rõ được ý thức, trách nhiệm công dân của mình khi đó họ sẽ luôn ghép mình vào khuôn khổ những chuẩn mực đạo đức xã hội, có được những hành vi ứng xử đúng mực. Nội dung giáo dục chính trị cần tập trung vào trang bị những kiến thức về chủ nghĩa Mác – Lênin, đường lối quan điểm của Đảng, chính sách và luật pháp của nhà nước. Đồng thời, chỉ rõ cho thanh niên, sinh viên biết được vai trò, trách nhiệm của thế hệ mình với dân tộc, đất nước từ đó không ngừng tu dưỡng, rèn luyện xứng đáng với sự kỳ vọng của Đảng và nhân dân dành cho. Việc nâng cao ý thức công dân cho thanh niên, sinh viên sẽ giúp họ luôn biết suy nghĩ, cân nhắc với mỗi hành vi của mình để không ảnh hưởng xấu tới dư luận xã hội, tới lợi ích quốc gia dân tộc.

Hai là, tạo dựng sân chơi, không gian chia sẻ, trao đổi, học tập và hoạt động xã hội lành mạnh cho thanh niên, sinh viên.

Hiện nay sự phát triển mạnh mẽ của các mạng xã hội, sự thiếu kiểm soát, định hướng kịp thời các nguồn thông tin của các cơ quan chức năng đã khiến cho không ít thanh niên, sinh viên tiếp cận phải các thông tin sai lệch, dẫn tới những suy nghĩ, nhìn nhận lệch lạc về xã hội, cộng đồng. Do đó, cần phải tạo ra một sân chơi lành mạnh, thuận lợi để đông đảo thanh niên, sinh viên được học tập, giao lưu và trao đổi những kiến thức, hiểu biết về các vấn đề xã hội quan tâm, những sự kiện quan trọng của đất nước. Qua đó, giúp họ có cách nhìn nhận toàn diện, chính xác hơn, xoá bỏ những nghi ngờ, lệch lạc của cách nhìn nhận phiến diện, tư duy cảm tính. Hiện nay cần hạn chế sự ảnh hưởng tiêu cực của các trang mạng xã hội, thay vào đó thu hút thanh niên, sinh viên tích cực tham gia các hoạt động phong trào hướng tới các hoạt động thực tiễn, tình nguyện, đồng thời tổ chức nhiều câu lạc bộ, các cuộc thi, cuộc giao lưu để thanh niên, sinh viên được trải nghiệm thực tiễn qua đó hình thành bản lĩnh, cách ứng xử khoa học.

Ba là, tạo điều kiện cho thanh niên, sinh viên tham gia các hoạt động phong trào, hoà mình vào thực tiễn chính trị để rèn luyện, củng cố bản lĩnh chính trị.

Các hoạt động thực tiễn xung kích tình nguyện vào thực hiện các nhiệm vụ của xã hội như: hiến máu tình nguyện, cứu hộ cứu nạn, tình nguyện bảo vệ môi trường, xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc… nhất là việc phát huy vai trò của tuổi trẻ trong tuyên truyền, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu của các lực lượng thù địch mang lại hiệu quả tích cực trong việc rèn luyện, hình thành bản lĩnh chính trị vững vàng cho thanh niên, sinh viên. Thực tiễn cho thấy, khi phát huy được vai trò của đông đảo thanh niên, sinh viên tham gia vào các hoạt động thực tiễn xã hội, tham gia vào đời sống chính trị của đất nước thì bản thân họ sẽ luôn ý thức rõ ràng được trách nhiệm của mình đối với vận mệnh đất nước, có trách nhiệm với dư luận cộng đồng. Sự trải nghiệm thực tiễn, nhu cầu được tham gia vào các hoạt động chính trị - xã hội của đất nước không chỉ giúp cho thế hệ trẻ thấy được vị trí, trách nhiệm của mình với đất nước, mà qua đó còn góp phần quan trọng hình thành bản lĩnh chính trị vững vàng cho thanh niên, sinh viên.

Bốn là, coi trọng hơn nữa việc học tập và tìm hiểu lịch sử truyền thống tốt đẹp của dân tộc đối với lực lượng thanh niên, sinh viên.

Có một bộ phận thanh niên, sinh viên hiện nay có biểu hiện “quay lưng” lại với lịch sử, với những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Họ sẵn sàng “trà đạp” lên những giá trị truyền thống tốt đẹp để chạy theo những giá trị phù phiếm, ảo tưởng để rồi đánh mất mình lúc nào không hay. Đây là một thực tế khiến không ít người lo ngại cho một bộ phận thanh niên, sinh viên sẽ bị trượt dài trong sự sai lầm, thậm chí dẫn tới phạm tội. Giới trẻ sẽ không thể trưởng thành và làm tròn được sứ mệnh lịch sử của mình nếu như họ lãng quên quá khứ, coi nhẹ giá trị truyền thống. Do đó, thời gian tới tổ chức đoàn các cấp và nhà trường cần phải tăng cường các nội dung học tập, tìm hiểu lịch sử truyền thống tốt đẹp của dân tộc cho thanh niên, sinh viên để họ có hiểu biết đầy đủ về lịch sử dân tộc, củng cố lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm với đất nước. Các nội dung học tập, bồi dưỡng về lịch sử truyền thống cần có bước “đột phá” trong nội dung, cách thức tạo sức hấp dẫn lớn nhằm lôi cuốn đông đảo thanh niên, sinh viên tham gia. Tóm lại, để xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng cho thanh niên, sinh viên cần có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên của tổ chức đoàn, nhà trường và các tổ chức chính trị - xã hội để giúp thế hệ trẻ hoàn thành tốt vai trò, trách nhiệm của mình với vận mệnh dân tộc.