Tôn giáo, theo nghĩa rộng là một hiện tượng xã hội, một “hình thái ý thức xã hội gồm những quan niệm dựa trên cơ sở tin và sùng bái những lực lượng siêu tự nhiên, cho rằng có những lực lượng siêu tự nhiên quyết định số phận con người, con người phải phục tùng tôn thờ”. “Tôn giáo là sự tin tưởng và sùng bái sức mạnh siêu phàm của thần linh, bắt đầu xuất hiện từ cuối công xã nguyên thuỷ, lúc đầu có hình thức sơ khai, gọi là tôn giáo nguyên thủy, sùng bái tự nhiên như bái vật giáo: thờ thần lửa, sinh thực khí; thờ Tô tem, sau đó phát triển thành đa thần giáo, nhất thần giáo và thành tôn giáo quốc tế”.

Theo nghĩa hẹp, tôn giáo là hiện tượng xã hội mang tính lịch sử, bao gồm ý thức về lực lượng siêu nhiên, tổ chức, hoạt động tôn thờ lực lượng siêu nhiên mà sự tồn tại và phát triển của nó là do sự phản ánh hư ảo hiện thực khách quan vào trong đầu óc của con người.

Tôn giáo bao gồm toàn bộ quan niệm, ý thức, tình cảm, hành vi, hoạt động, tổ chức tôn giáo. Nó đồng nghĩa với đạo, để chỉ các tổ chức tôn giáo như đạo Phật, đạo Kitô, đạo Cao Đài... Theo đó, tôn giáo không chỉ là một hình thái ý thức xã hội mà còn là một thiết chế xã hội - một lực lượng xã hội có
tổ chức.

Ở nước ta, về mặt quản lý nhà nước, một tổ chức tôn giáo được công nhận khi có đủ các điều kiện sau: “Là tổ chức của những người có cùng tín ngưỡng, có giáo lý, giáo luật, lễ nghi không trái với thuần phong, mỹ tục, lợi ích dân tộc; có hiến chương, điều lệ thể hiện tôn chỉ, mục đích, đường hướng hành đạo gắn bó với dân tộc và không trái với quy định của pháp luật; có đăng ký hoạt động tôn giáo và hoạt động tôn giáo ổn định; có trụ sở, tổ chức và người đại diện hợp pháp; có tên gọi không trùng tên tổ chức tôn giáo đã được cơ quan có thẩm quyền công nhận”.