KINH TẾ NHÀ NƯỚC GIỮ VAI TRÒ CHỦ ĐẠO LÀ CHỦ TRƯƠNG ĐÚNG ĐẮN

          Trên cơ sở tổng kết lý luận và thực tiễn 30 năm đổi mới đất nước, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục khẳng định kinh tế nhà nước là thành phần kinh tế giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Những tưởng rằng, vấn đề vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước là rõ ràng và được thực tiễn kiểm nghiệm. Ấy vậy mà, hiện nay một số trang mạng xã hội, blog cá nhân tuyên truyền ý kiến của một số người cho rằng: “Xác định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo là Việt Nam đã phải trả giá quá đắt”; “trong lĩnh vực kinh tế thì thành phần kinh tế nhà nước là thành phần duy nhất xảy ra tham nhũng, là nơi đốt tiền ngân sách, làm khánh kiệt ngân sách quốc gia”,... và như vậy là “Việt Nam là nước không chịu phát triển”.

          Những ý kiến này là không mới và thực chất là đồng nhất với những quan điểm của một số người đã từng đưa ra trước đây là: trong nền kinh tế nước ta hiện nay các thành phần kinh tế đều bình đẳng trước pháp luật, không nên đặt vấn đề thành phần kinh tế nào là chủ đạo, xác định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo là áp đặt chủ quan, là sự “sáng tạo riêng” của Đảng Cộng sản Việt Nam. Vậy có đúng là trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay kinh tế nhà nước không cần giữ vai trò chủ đạo; xác định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo là áp đặt chủ quan; kinh tế nhà nước là nguồn gốc đẻ ra tham nhũng,... Chúng ta hãy làm sáng tỏ vấn đề này trên cơ sở xem xét một cách khách quan, khoa học.

          Trước hết, trên cả phương diện lý luận và thực tiễn cho thấy rằng, nền kinh tế nhiều thành phần ở mỗi một chế độ xã hội khác nhau đều có thành phần kinh tế đặc trưng giữ vai trò chủ đạo. Trong nền kinh tế tư bản chủ nghĩa, thành phần kinh tế tư bản tư nhân dựa trên quan hệ sở hữu đặc trưng của chủ nghĩa tư bản là quan hệ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất giữ vai trò chủ đạo. Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam mặc dù còn tồn tại nhiều hình thức sở hữu, tương ứng với đó là nhiều thành phần kinh tế, song hình thức sở hữu, thành phần kinh tế đặc trưng, biểu hiện bản chất của chế độ xã hội mới là sở hữu nhà nước, thành phần kinh tế nhà nước. Mặt khác, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo là một trong những yếu tố quan trọng bảo đảm cho nền kinh tế thị trường ở Việt Nam phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thực hiện mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

          Thứ hai, vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam cần được hiểu một cách đúng đắn. Thành phần kinh tế nhà nước ở Việt Nam hiện nay không chỉ bao gồm các doanh nghiệp nhà nước mà còn gồm cả các tổ chức kinh tế của Nhà nước như hệ thống ngân hàng nhà nước, hệ thống tài chính, ngân sách và dự trữ quốc gia v.v.. Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo không có nghĩa là nó phải có nhiều cơ sở kinh tế, và càng không có nghĩa là phải giữ tỷ trọng lớn trong GDP. Vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước thể hiện ở chỗ nó giữ những vị trí, cơ sở, ngành, lĩnh vực kinh tế then chốt của nền kinh tế quốc dân; là lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước định hướng và điều tiết nền kinh tế; đi đầu ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, nêu gương về năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế - xã hội, năng lực cạnh tranh và chấp hành pháp luật. Đồng thời, kinh tế nhà nước phải đóng vai trò hàng đầu trong việc khắc phục, hạn chế những khuyết tật của cơ chế thị trường và phải tạo môi trường, điều kiện, thâm nhập, dẫn dắt, thúc đẩy các thành phần kinh tế khác cùng phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Ngoài ra, kinh tế nhà nước có nhiệm vụ độc quyền trong những lĩnh vực có quan hệ trực tiếp đến quốc phòng, an ninh quốc gia, như các ngành công nghiệp quốc phòng then chốt và hoạt động bên cạnh các thành phần kinh tế khác trong những ngành kinh tế quan trọng của nền kinh tế quốc dân như  ngân hàng, lượng thực, năng lượng, giao thông vận tải, bưu chính viễn thông v.v..

          Thứ ba, xác định vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước không có nghĩa là hạ thấp vai trò, phân biệt đối xử với các thành phần kinh tế khác. Phát triển nền kinh tế nhiều thành phần là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước ta. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục khẳng định các thành phần kinh tế hoạt động theo pháp luật đều là bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế, bình đẳng trước pháp luật, cùng phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh; kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế.

          Thứ tư, chỉ căn cứ vào một số hạn chế, yếu kém của doanh nghiệp nhà nước trong những năm qua mà cho rằng kinh tế nhà nước không giữ vai trò chủ đạo là cách nhìn phiến diện. Mặc dù doanh nghiệp nhà nước - một bộ phận quan trọng của kinh tế nhà nước ở nước ta  trong thời gian qua còn có những hạn chế, yếu kém nhất định, hiệu quả sản xuất kinh doanh ở một số doanh nghiệp nhà nước không cao, thậm chí còn thua lỗ, xảy ra tham nhũng. Tuy nhiên, đó là sự hạn chế, yếu kém trong khâu trong tổ chức sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; là sai lầm, yếu kém của những cá nhân chứ không phải là sai về quan điểm, chủ trương kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Mặt khác, đối với nước ta, nhìn chung toàn bộ nền kinh tế, trong đó có cả kinh tế nhà nước dựa trên một lực lượng sản xuất còn thấp kém, cùng với nền kinh tế thị trường còn rất mới mẻ, lại đặt trong điều kiện hội nhập quốc tế nên những hạn chế, yếu kém của doanh nghiệp nước ta trong đó có doanh nghiệp nhà nước là khó có thể tránh khỏi.

          Thứ năm, kinh tế nhà nước đã và đang giữ vai trò chủ đạo. Tuy còn có những hạn chế, yếu kém, song đánh giá một cách tổng thể kinh tế nhà nước, trong đó có phần lớn doanh nghiệp nhà nước sản xuất kinh doanh có hiệu quả và vẫn giữ vai trò chủ đạo. Về cơ bản, doanh nghiệp nhà nước  nhất là các tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng thương mại nhà nước đã có đóng góp quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, hình thành các ngành công nghiệp, ngành kinh tế quan trọng, then chốt của nền kinh tế, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Nhiều tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng thương mại nhà nước có vai trò quan trọng góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tham gia nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, kết hợp phát triển kinh tế với đảm bảo quốc phòng, an ninh, chủ quyền quốc gia, thực hiện chính sách an sinh xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai...

          Như vậy, có thể thấy rằng, việc xác định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và quyết tâm giữ vững vai trò chủ đạo đó trên thực tế, là chủ trương đúng đắn, nhất quán của Đảng và Nhà nước ta. Việc xuất hiện cũng như tuyên truyền những quan điểm, ý kiến cho rằng “kinh tế nhà nước không cần giữ vai trò chủ đạo”; “xác định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo là Việt Nam đã phải trả giá quá đắt”; “Việt Nam là nước không chịu phát triển”... có mặt do nhận thức chưa đầy đủ, mặt khác chúng ta cũng cần cảnh giác với những biểu hiện của “tự chuyển hoá”, “tự diễn biến” trước tác động của “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch nhằm phủ nhận đường lối phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước ta, hạ thấp vai trò kinh tế nhà nước, cổ vũ cho tư nhân hoá nền kinh tế, tiến tới làm chệch định hướng xã hội chủ của nền kinh tế nước ta./.